Ταξονομία Bloom

Μαθησιακοί στόχοι ενότητας
-Στο τέλος αυτής της θεματικής ενότητας, ο αναγνώστης θα είναι σε θέση να αναλύσει την ταξινομία Bloom.
-Στο τέλος αυτής της θεματικής ενότητας, ο αναγνώστης θα είναι σε θέση να δημιουργήσει μαθησιακά αποτελέσματα με την ταξινομία Bloom.
       Η ταξινομία Bloom αναφέρεται σε μια κατάταξη διαφορετικών στόχων που ένας εκπαιδευτής μπορεί να θέσει για τους μαθητές τους. Διαχωρίζει τους εκπαιδευτικούς στόχους σε τρεις τομείς:  το νοητικό (cognitive), το συναισθηματικό (affective) και τον ψυχοκινητικό (psychomotor). Στόχος της ταξινομίας Bloom είναι να παρακινήσει τους εκπαιδευτικούς να εστιάζουν και σε στις τρεις περιοχές, δημιουργώντας μια πιo ολιστική μορφή εκπαίδευσης. Θεωρείται ένα θεμελιώδες και απαραίτητο στοιχείο της εκπαιδευτικής κοινότητας.
πηγή: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%B1%CE%BE%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%AF%CE%B1_Bloom


πηγή: https://alchetron.com/Benjamin-Bloom-1375371-W
To 1956 ο Benjamin Bloom, ένας εκπαιδευτικός ψυχολόγος στο πανεπιστήμιο του Σικάγου, πρότεινε μια ταξινόμηση-κατάταξη (ταξονομία) σε ιεραρχική μορφή των εκπαιδευτικών στόχων.
Οι εκπαιδευτικοί στόχοι μπορούν να διακριθούν σε τρεις τομείς:
  1. τον γνωστικό (cognitive), που αφορά τις διεργασίες της γνώσης
  2. τον συναισθηματικό (affective), που αφορά τις στάσεις και
  3. τον ψυχοκινητικό (psychomotor), που αφορά τις δεξιότητες .
Γνώση : ανάκληση δεδομένων ή πληροφορίας. Το χαμηλότερο επίπεδο. Οι μαθητές ονομάζουν μέρη, αναγνωρίζουν, δίνουν ορισμό. Η συνηθέστερη μορφή μάθησης (ανάκληση γνώσης) όπου ζητείται από τους εκπαιδευόμενους να ανακαλέσουν στη μνήμη τους και να διατυπώσουν ή να κάνουν χρήση πληροφοριών που συγκράτησαν από τη διδασκαλία ή μελέτησαν από διάφορες πηγές. Ουσιαστικά ελέγχεται η απομνημόνευση και η δυνατότητα άρτιας παρουσίασης.
(Ορίζω, περιγράφω, απαριθμώ, αναγνωρίζω, κατονομάζω, κατηγοριοποιώ, ταιριάζω, ονομάζω, διαβάζω, καταγράφω, αναπαράγω, επιλέγω, δηλώνω, βλέπω, γράφω)
 Παράδειγμα μαθησιακού αποτελέσματος: "Στο τέλος αυτού του κεφαλαίου οι μαθητές θα είναι σε θέση να παρουσιάσουν τους τρείς νόμους της κίνησης του Νεύτωνα"
πηγή pdf: Νταραντούμης Αθανάσιος: Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τίτλος: " Δημιουργία Γνωστικών Μαθησιακών  Αποτελεσμάτων Χρησιμοποιόντας την Ταξονομία του Bloom"
πηγή: http://www.netschoolbook.gr/epimorfosi/bloom-taxonomy.html

Κατανόηση (comprehension): κατανόηση της σημασίας, ερμηνεία προβλημάτων και οδηγιών, δήλωση ενός προβλήματος με διαφορετικές λέξεις. Ο μαθητής ερμηνεύει, εξηγεί γιατί συμβαίνει ένα φαινόμενο, κατατάσσει σε κατηγορίες.
Ελέγχουμε κατά πόσον ο εκπαιδευόμενος κατάλαβε τις έννοιες που διδάχθηκε, προχωρώντας πέρα από την απλή συγκpάτηση γνώσεων, αν είναι δηλ. σε θέση να διακρίνει ανάμεσα σε παρόμοια «αντικείμενα» το ζητούμενο και να οδηγηθεί σε περαιτέρω συμπεράσματα. Αξιολογείται έμμεσα από τα αποτελέσματά της όπως είναι προφανές αφoύ το ρήμα «καταλαβαίνω», ως μη ενεργητικό, δεν μπορεί να εισαγάγει στόχους.
(Κατηγοριοποιώ, αναφέρω, αλλάζω, περιγράφω, συζητώ, εκτιμώ, εξηγώ, γενικεύω, δίνω παραδείγματα, διασαφηνίζω, βγάζω νόημα, παραφράζω, επαναδηλώνω, ανακεφαλαιώνω, συνοψίζω, κατανοώ)
 Παράδειγμα μαθησιακού αποτελέσματος:" Στο τέλος αυτού του κεφαλαίου οι μαθητές θα είναι σε θέση να εξηγούν τους τρεις νόμους της κίνησης του Νεύτωνα με δικά τους λόγια."
πηγή pdf: Νταραντούμης Αθανάσιος: Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τίτλος: " Δημιουργία Γνωστικών Μαθησιακών  Αποτελεσμάτων Χρησιμοποιόντας την Ταξονομία του Bloom"
Εφαρμογή (application): χρήση μιας έννοιας ή γενίκευσης σε νέες καταστάσεις και πλαίσια, εφαρμογή της γνώσης από το σχολείο σε άλλους χώρους. Ο μαθητής επιλύει, χρησιμοποιεί αρχές σε πραγματικές καταστάσεις, προβλέπει αποτέλεσμα. Το τρίτο επίπεδο στην ταξινομία στόχων του Bloom προϋποθέτει και γνώση και κατανόηση από μέρους του εκπαιδευομένου. Εδώ εξετάζεται η ικανότητα της χρησιμοποίησης της γνώσης που δεν απομνημονεύθηκε απλώς, αλλά και κατανοήθηκε και είναι πλέον εργαλείο του μαθητή για επίλυση ζητουμένων καταστάσεων. Αν η επίλυση δεν απαιτεί σχετική γνώση που προέκυψε από τη διδασκαλία, αλλά δίνεται και από άτομα μη σχετικά με το αντικείμενο, τότε δεν πρόκειται για εφαρμογή αλλά οφείλεται στη νοητική ανάπτυξη και κριτική ικανότητα του εξεταζομένου.
(Ενεργώ, εφαρμόζω, διαχειρίζομαι, εκφράζω, ελέγχω, δηλώνω, καθορίζω, αναπτύσσω, ανακαλύπτω, συνεισφέρω, καθιερώνω, επεκτείνω, υλοποιώ, περικλείω, ενημερώνω, διδάσκω, συμμετέχω, προβλέπω, ετοιμάζω, διατηρώ, προβάλλω, παρέχω, συσχετίζω, αναφέρω, δείχνω, λύνω, διδάσκω, μεταφέρω, χρησιμοποιώ, εκμεταλλεύομαι)
Παράδειγμα μαθησιακού αποτελέσματος: "Στο τέλους αυτού του κεφαλαίου, οι μαθητές θα είναι σε θέση να υπολογίσουν την κινητική ενέργεια μια βολής (βλήματος)."
πηγή pdf: Νταραντούμης Αθανάσιος: Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τίτλος: " Δημιουργία Γνωστικών Μαθησιακών  Αποτελεσμάτων Χρησιμοποιόντας την Ταξονομία του Bloom"

Ανάλυση (analysis): διάκριση σε συστατικά μέρη και κατανόηση της οργανωτικής δομής τους. Ο μαθητής συγκρίνει, αντιπαραβάλλει, αναλύει πρόβλημα στα επιμέρους συστατικά. Ελέγχεται η ικανότητα του ατόμου, το οποίο αφού έχει κατανοήσει το γνωστικό περιεχόμενο, μπορεί να διακρίνει καταστάσεις, προθέσεις και επιπτώσεις που δεν αναγράφονται, και συχνά τροποποιεί την αρχική αντίληψη. Είναι η ικανότητα διάκρισης που συχνά διατυπώνουμε ως μήνυμα του συγγραφέα ή του καλλιτέχνη. (Αναλύω, αποσυνθέτω, κατηγοριοποιώ, συγκρίνω, αντιπαραβάλλω, συσχετίζω, κάνω διάγραμμα, διαφοροποιώ, διακρίνω, διαχωρίζω, εστιάζω, διασαφηνίζω, συμπεραίνω, περιορίζω, περιγράφω, καταδεικνύω, προβάλλω, αναγνωρίζω, χωρίζω, υποδιαιρώ).
Παράδειγμα μαθησιακού αποτελέσματος: "Στο τέλους αυτού του κεφαλαίου, οι μαθητές θα είναι σε θέση να κάνουν διάκριση μεταξύ δυναμικής και κινητικής ενέργειας."
πηγή pdf: Νταραντούμης Αθανάσιος: Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τίτλος: " Δημιουργία Γνωστικών Μαθησιακών  Αποτελεσμάτων Χρησιμοποιόντας την Ταξονομία του Bloom"

Σύνθεση (synthesis): κατασκευή νέας δομής από διαφορετικά στοιχεία, δημιουργία νέου νοήματος ή δομής. Ο μαθητής σχεδιάζει, αναπτύσσει, οργανώνει επιμέρους στοιχεία για τη λύση προβλήματος. Η αντίστροφη πορεία της διαδικασίας της ανάλυσης. Ελέγχεται η δημιουργική ικανότητα του εξεταζομένου να δομεί ενιαίο σύνολο, που δεν προϋπήρχε, συνδυάζοντας διάσπαρτα στοιχεία. Πρόκειται για παραγωγική διαδικασία.
(Προσαρμόζω, προβλέπω, συνεργάζομαι, συνδυάζω, επικοινωνώ, συσσωρεύω, συνθέτω, δημιουργώ, σχεδιάζω, αναπτύσσω, μηχανεύομαι, εκφράζω, διευκολύνω, σχηματίζω, γενικεύω, υποθέτω, ενσωματώνω, εξατομικεύω, αρχικοποιώ, εντάσσω, παρεμβάλλω, εφευρίσκω, μοντελοποιώ, τροποποιώ, ενισχύω, σχεδιάζω, αναδιατάσσω, ανακατασκευάζω, δομώ, συνίσταμαι, καθιστώ έγκυρο)
Παράδειγμα μαθησιακού αποτελέσματος: "Στο τέλος αυτού του κεφαλαίου, οι μαθητές θα είναι σε θέση να σχεδιάσουν ένα πρωτότυπο μοντέλο εργασίας που ασχολείται με την αρχή της διατήρησης της ενέργειας."
πηγή pdf: Νταραντούμης Αθανάσιος: Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τίτλος: " Δημιουργία Γνωστικών Μαθησιακών  Αποτελεσμάτων Χρησιμοποιόντας την Ταξονομία του Bloom"
 
Αξιολόγηση (evaluation): διατύπωση αξιολογικών κρίσεων. Ο μαθητής εκτιμά, ασκεί κριτική σε μία άποψη, επιχειρηματολογεί ενάντια σε μία πρόταση.
Το ανώτερο επίπεδο στην ταξινομία. Προσπαθούμε να ελέγξουμε την ικανότητα του μαθητή να κρίνει την αξία ή την ποιότητα ενεργειών, τεκμηριώνοντας την άποψη του με συγκεκριμένα κριτήρια που του δίνονται ή θέτει μόνος του. Σ’ αυτό αποσκοπούν οι ερωτήσεις κρίσης. Πρέπει, βέβαια, να στηρίζονται όσο είναι δυνατόν σε αντικειμενικά κριτήρια και όχι σε εκτιμήσεις (γνώμες) που αποσκοπούν σε προσωπικά συμφέροντα. Η αξιολόγηση αποτελεί “πρελούδιο” για τις νέες γνώσεις.
(Επιβραβεύω, συγκρίνω και αντιπαραβάλλω, συμπεραίνω, κριτικάρω, κρίνω, αποφασίζω, υποστηρίζω, ερμηνεύω, δικαιολογώ, αναπλαισιώνω, υπερασπίζομαι)
Παράδειγμα μαθησιακού αποτελέσματος: "Στο τέλος αυτού του κεφαλαίου, οι μαθητές θα είναι σε θέση να καθορίσουν αν η χρησιμοποίηση της διατήρησης της ενέργειας ή της διατήρησης της κεκτημένης ταχύτητας θα ήταν πιο κατάλληλη για την επίλυση ενός προβλήματος δυναμικής."
pdf: Νταραντούμης Αθανάσιος: Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τίτλος: " Δημιουργία Γνωστικών Μαθησιακών  Αποτελεσμάτων Χρησιμοποιόντας την Ταξονομία του Bloom"

Συναισθηματικό

Οι δεξιότητες στον συναισθηματικό τομέα περιγράφουν τον τρόπο που οι άνθρωποι αντιδρούν συναισθηματικά και η δυνατότητά τους να αισθανθούν τον πόνο ή τη χαρά άλλων. Στόχος είναι η συνειδητοποίηση, η ανάπτυξη θετικών στάσεων, συναισθημάτων και συγκίνησης. Στον τομέα αυτό υπάρχουν έξι διαδικασίες, οι οποίες παρουσιάζονται από το χαμηλότερο επίπεδο στο υψηλότερο:

Αντίληψη

Ο εκπαιδευόμενος δίνει παθητικά την προσοχή. Χωρίς αυτό το επίπεδο καμία εκμάθηση δεν μπορεί να εμφανιστεί. Η αντίληψη είναι για τη μνήμη και την αναγνώριση του εκπαιδευόμενου.

Ανταπόκριση

Ο εκπαιδευόμενος συμμετέχει ενεργά στη διαδικασία εκμάθησης, όχι μόνο ανταποκρίνεται σε ένα ερέθισμα. Αντιδρά με κάποιο τρόπο.

Εκτίμηση

Συνδιάζει μια αξία με ένα αντικείμενο, ένα φαινόμενο, ή ένα κομμάτι των πληροφοριών. Συνδέει μια αξία ή μερικές τιμές στη γνώση που απόκτησαν.

Οργάνωση

Βάζει μαζί τις διαφορετικές τιμές, τις πληροφορίες, και τις ιδέες και να τις προσαρμόσει μέσα στο σχήμα της σύγκριση, συσχετισμός και διαμόρφωση σε αυτό που έχει μάθει.

Χαρακτηρισμός

Κρατάει μια ιδιαίτερη αξία ή μια πεποίθηση που ασκεί επιρροή στη συμπεριφορά του/της έτσι ώστε να γίνει ένα χαρακτηριστικό.

Ψυχοκινητικό

Οι δεξιότητες στον ψυχοκινητικό τομέα περιγράφουν τη δυνατότητα να χειριστεί φυσικά ένα εργαλείο ή ένα όργανο όπως ένα σφυρί. Εστιάζουν συνήθως στην αλλαγή ή/και την ανάπτυξη της συμπεριφοράς ή/και των δεξιοτήτων. Ο Bloom και οι συνάδελφοί του δεν δημιούργησαν ποτέ υποκατηγορίες για τις δεξιότητες στην ψυχοκινητική περιοχή, εκ τότε όμως άλλοι εκπαιδευτικοί δημιούργησαν τις δικές τους ψυχοκινητικές ταξονομίες (Simpson, 1972) προτείνοντας τα ακόλουθα επίπεδα:

Αντίληψη

Είναι η δυνατότητα να χρησιμοποιούν τους αισθητήρες συνθημάτων που εξελίσσονται σε κινητήρια δραστηριότητα. Αυτό κυμαίνεται από την αισθητήρια υποκίνηση, μέσω της επιλογής συνθήματος, στην μετάφραση αυτών.
Παραδείγματα: Ανιχνεύει τα μη λεκτικά συνθήματα επικοινωνίας. Εκτίμα που θα προσγειωθεί μια σφαίρα αφότου έχει εκτοξευθεί και πως πρέπει να κινηθείς για να την πιάσεις ακριβώς εκεί που θα καταλήξει. Ρυθμίζει τη θερμότητα της σόμπας στη σωστή θερμοκρασία από τη μυρωδιά και τη γεύση των φαγητών.
Βασικές λέξεις: επιλέγει, περιγράφει, ανιχνεύει, διαφοροποιεί, διακρίνει, προσδιορίζει, απομονώνει.

Σύνολα μαθημένων συμπεριφορών

Περιλαμβάνει διανοητικά, φυσικά, και συναισθηματικά σύνολα. Πρόκειται για διαθέσεις που προκαθορίζουν την απάντηση ενός προσώπου στις διάφορες καταστάσεις (τις αποκαλούμενες νοοτροπίες). Σημείωση: Είναι στενά συνδεδεμένη με την υποδιαίρεση «ανταπόκριση σε ερεθίσματα» της συναισθηματικής περιοχής.
Παραδείγματα: Ξέρει και ενεργεί επάνω σε μια σειρά βημάτων σε μια διαδικασία κατασκευής. Αναγνωρίζει τις δυνατότητες κάποιου και τους περιορισμούς του. Δείχνει επιθυμία να μάθει μια νέα διαδικασία (κίνητρο).
Βασικές λέξεις: αρχίζει, επιδεικνύει, εξηγεί, κινείται, προχωρά, αντιδρά, επιδεικνύει, εθελοντής.

Καθοδηγούμενη ανταπόκριση

Τα αρχικά στάδια στην εκμάθηση μιας σύνθετης ικανότητας που περιλαμβάνει τη μίμηση, τη δοκιμή και το λάθος. Η επάρκεια της απόδοσης επιτυγχάνεται με την άσκηση.
Παραδείγματα: Εκτελεί μια μαθηματική εξίσωση όπως καταδεικνύεται. Ακολουθεί τις οδηγίες για να χτίσει ένα πρότυπο.
Βασικές λέξεις: αντίγραφα, ίχνη, ακολουθούν, αντιδρούν, αναπαράγουν, αποκρίνονται.

Ο μηχανισμός

Αυτό είναι το ενδιάμεσο στάδιο στην εκμάθηση μιας σύνθετης ικανότητας. Οι μαθημένες απαντήσεις έχουν γίνει συνήθεια και οι κινήσεις μπορούν να εκτελεσθούν με εμπιστοσύνη και ικανότητα.
Παραδείγματα: Οδηγεί ένα αυτοκίνητο. Χειρίζεται έναν προσωπικό υπολογιστή. Επισκευάζει μια διαρροή βρύση.
Βασικές λέξεις: συγκεντρώνει, βαθμολογεί, κατασκευάζει, αποσυναρμολογεί, επιδεικνύει, στερεώνει, καθορίζει, χειρίζεται, μετρά, επιδιορθώνει, αναμιγνύει, οργανώνει, σκιαγραφεί.

Σύνθετη προφανής απάντηση

Η επιδέξια απόδοση των πράξεων μηχανών που περιλαμβάνουν σύνθετα μοτίβα κινήσεων. Η ικανότητα υποδεικνύεται από μια γρήγορη, ακριβή, και ιδιαίτερα συντονισμένη απόδοση, που απαιτεί ένα ελάχιστο της ενέργειας. Αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει την απόδοση χωρίς δισταγμό, και την αυτόματη απόδοση. Παραδείγματος χάριν, οι παίκτες που εκφράζουν με ήχους την ικανοποίηση τους μόλις χτυπήσουν μια μπάλα τένις, επειδή μπορούν να πουν για το αποτέλεσμα από την αίσθηση που τους προκαλεί η πράξη τους.
Παραδείγματα: Έχει την ικανότητα να σταθμεύσει ένα αυτοκίνητο σε μια δύσκολη θέση. Χειρίζεται έναν υπολογιστή γρήγορα και με ακρίβεια. Επίδειξη ικανότητας να παίζει πιάνο.
Βασικές λέξεις: είναι οι ίδιες με το μηχανισμό, αλλά θα έχουν τα επιρρήματα ή τα επίθετα που δείχνουν ότι η απόδοση είναι γρηγορότερη, καλύτερη, ακριβέστερη, κλπ.

Προσαρμογή

Αναπτύσσονται οι δεξιότητες προσαρμογής και το άτομο μπορεί να τροποποιήσει τα μοτίβα κίνησης για να προσαρμόσει πρόσθετες απαιτήσεις.
Παραδείγματα: Αποκρίνεται αποτελεσματικά σε ένα απροσδόκητο συμβάν. Τροποποιεί οδηγίες για να ικανοποιήσει τις ανάγκες των αρχαρίων. Εκτελεί μία εργασία με μια μηχανή, η οποία δεν ήταν προορισμένη να κάνει αρχικά, (η μηχανή δεν είναι χαλασμένη και δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος στην εκτέλεση της νέας εργασίας).
Βασικές λέξεις: προσαρμόζεται, αλλάζει, ρυθμίζει εκ νέου, αναδιοργανώνει, αναθεωρεί, ποικίλλει.

Εκκίνηση

Δημιουργεί νέα μοτίβα κίνησης για να προσαρμοστεί σε μια ιδιαίτερη κατάσταση ή ένα συγκεκριμένο πρόβλημα. Τα αποτελέσματα της μάθησης δίνουν έμφαση στη δημιουργικότητα που βασίζεται στις υψηλά ανεπτυγμένες δεξιότητες.
Παραδείγματα: Κατασκευάζει μια νέα θεωρία. Αναπτύσσει έναν νέο και σημαντικό προγραμματισμό κατάρτισης. Δημιουργεί μια νέα γυμναστική ρουτίνα.
Βασικές λέξεις: τακτοποιεί, χτίζει, συνδυάζει, συνθέτει, κατασκευάζει, δημιουργεί, σχεδιάζει, αρχίζει.

 πηγή: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%B1%CE%BE%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%AF%CE%B1_Bloom 
Το 2000 ένας πρώην μαθητής του Bloom, ο Lorin Anderson, μαζί με τον Krathwohl, έκαναν αλλαγές στο μοντέλο.
Χρησιμοποιήθηκαν ρήματα αντί ουσιαστικών (δείχνουν ενέργεια), και στην κορυφή της πυραμίδας εγκαταστάθηκε το ρήμα δημιουργώ (που αντικατέστησε τη σύνθεση), ενώ πριν υπήρχε η αξιολόγηση.
Τα έξι  επίπεδα τώρα είναι τα εξής: Θυμάμαι, Κατανοώ, Εφαρμόζω, Αναλύω, Αξιολογώ, Δημιουργώ


 Στο βίντεο περιγράφεται αναλυτικά η Bloom's Revised Taxonomy με απλά λόγια.
πηγή: https://www.youtube.com/watch?v=Pe7jgHCprEk

 

Σχόλια

Δημοσίευση σχολίου

Ηλεκτρονικό Μάθημα, πως να σχεδιάσεις και να αναπτύξεις το τέλειο ηλεκτρονικό μάθημα!

Φόρτωση...